TUỔI CHỊU TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ

 Tại Điều 12 Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi 2017) có quy định về độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự như sau:

 "1. Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, trừ những tội phạm mà Bộ luật này có quy định khác.

2. Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng quy định tại một trong các điều 123, 134, 141, 142, 143, 144, 150, 151, 168, 169, 170, 171, 173, 178, 248, 249, 250, 251, 252, 265, 266, 286, 287, 289, 290, 299, 303 và 304 của Bộ luật này."

Như vậy, ở khoản 1 thì vấn đề đã rất rõ ràng; ở khoản 2 chúng ta cần phải lưu ý 2 vấn đề chính sau đây:

- Vấn đề thứ nhất: Các tội đã được liệt kê tại khoản 2 bao gồm các tội sau:

Tội giết người (Đ123), Tội cố ý gây thương tích...(Điều 134), Tội hiếp dâm (Đ141), Tội Hiếp dâm người dưới 16 tuổi (Đ142), Tội cưỡng dâm (Đ143), Tội cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi (Đ144), Tội mua bán người (Đ150), Tội mua bán người dưới 16 tuổi (Đ151), Tội cướp tài sản (Đ168), Tội bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản (Đ169), Tội cưỡng đoạt tài sản (Đ170), Tội cướp giật tài sản (Đ171), Tội trộm cắp tài sản (Đ173),Tội huỷ hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản ( Đ178), Tội sản xuất trái phép chất ma tuý (Đ248), Tội tàng trữ trái phép chất ma tuý (Đ249), Tội vận chuyển trái phép chất ma tuý (Đ250), Tội mua bán trái phép chất ma tuý (Đ251), Tội chiếm đoạt chất ma tuý (Đ252), Tội tổ chức đua xe trái phép (Đ265), Tội đua xe trái phép (Đ266), Tội phát tán chương trình tin học gậy hại cho hoạt động của mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử (Đ286), Tội cản trở hoặc gây rối loạn hoạt động của mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử (Đ287), Tội xâm phạm trái phép vào mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử của người khác (Đ289), Tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản (Đ290), Tội khủng bố (Đ299), Tội phá huỷ công trình, cơ sở, phương tiện quan trọng về an ninh quốc gia (Đ303), Tội chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt vũ khí quân dụng, phương tiện kỹ thuật quân sự (Đ304);

- Vấn đề thứ 2:  Tại khoản 2 nêu trên có quy định "...phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nhiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng..." đối với các tội đã được liệt kê nêu trên thì mới chịu trách nhiệm hình sự, điều này chúng ta có thể hiểu và cần lưu ý 3 nội dung sau:

+ Ở độ tuổi này khi phạm các tội khác (ngoài liệt kê nêu trên) sẽ không chịu trách nhiệm hình sự.

+ Ở độ tuổi này phạm các tội liệt kê nêu trên thì chỉ chịu trách nhiệm hình sự khi phạm tội rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng (còn ít nghiêm trọng và nghiêm trọng thì không chịu trách nhiệm hình sự);

+ Thế nào là rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng, ít nghiêm trọng, nghiêm trọng?

Điều 9 Phân loại tội phạm: 

"1. Căn cứ vào tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội được quy định trong Bộ luật này, tội phạm được phân thành 04 loại sau đây:

a) Tội phạm ít nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội không lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội ấy là phạt tiền, phạt cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù đến 03 năm;

b) Tội phạm nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội ấy là từ trên 03 năm tù đến 07 năm tù;

c) Tội phạm rất nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội rất lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội ấy là từ trên 07 năm tù đến 15 năm tù;

d) Tội phạm đặc biệt nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội đặc biệt lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội ấy là từ trên 15 năm tù đến 20 năm tù, tù chung thân hoặc tử hình."

 *Lưu ý thêm rằng: Người phạm tội trong tình trạng mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình do dùng rượu, bia hoặc chất kích thích mạnh khác, thì vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự.