1. Căn cứ pháp lý
Điều 125 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017): “Người nào giết người trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh do hành vi trái pháp luật nghiêm trọng của nạn nhân gây ra cho người đó hoặc người thân thích của người đó thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.”
2. Các dấu hiệu pháp lý
của tội danh
|
|
|
|
|
Khách thể: |
|
Tính mạng của con
người |
|
Chủ thể: |
|
Người đủ 16 tuổi trở
lên, có năng lực trách nhiệm hình sự |
|
Mặt khách quan |
|
Hành vi tước đoạt
tính mạng người khác (giết người), nhưng xảy ra trong điều kiện bị kích động
tinh thần mạnh |
|
Mặt chủ quan |
|
Lỗi cố ý (trực tiếp
hoặc gián tiếp), nhưng trong trạng thái bị kích động mạnh → làm giảm khả năng
làm chủ hành vi |
3. Điều kiện để cấu
thành tội này
Người phạm tội chỉ bị truy cứu theo Điều 125 Bộ luật Hình sự năm 2015 nếu hội đủ cả 3 điều kiện sau:
(1) Có hành vi trái pháp luật nghiêm trọng từ phía nạn nhân
Ví dụ:
- Bạo hành gia đình kéo dài
- Làm nhục nghiêm trọng trước đám đông
- Cố tình khiêu khích, đe doạ tính mạng
(2) Người phạm tội bị kích động tinh thần mạnh
- Tình trạng xúc động dữ dội, tức giận cực độ, đau buồn tột cùng...
- Không kiểm soát được hành vi nhất thời (giống như mất lý trí)
(3) Hành vi giết người diễn ra ngay sau đó, không có chuẩn bị trước
- Nếu có thời gian suy nghĩ, lên kế hoạch, lấy hung khí từ xa v.v., thì sẽ không còn là hành vi bộc phát mà là giết người có tính toán → bị truy tố theo Điều 123 Bộ luật Hình sự năm 2015.
4. Mức hình phạt
Phạt tù có thời hạn từ 06 tháng đến 03 năm. Đây là mức hình phạt thấp nhất trong các tội danh liên quan đến hành vi tước đoạt tính mạng – thể hiện sự khoan dung của pháp luật trước những hành vi giết người do bị dồn ép về tâm lý.
5. Một số ví dụ thực tế
5.1. Ví dụ 1:
Anh A bắt gặp vợ ngoại tình. Tên nhân tình còn khiêu khích, xúc phạm danh dự của A. Trong lúc mất kiểm soát, A dùng dao trong bếp đâm chết người này.
👉
Nếu được chứng minh là hành vi xúc phạm
quá mức, không kiềm chế nổi, có thể xử theo Điều 125.
5.2. Ví dụ 2:
Anh B bị cha vợ bạo hành, xúc phạm nhiều lần trong thời gian dài. Một hôm bị sỉ nhục nặng nề, anh B dùng gậy đánh chết ông ta.
👉 Có thể được xem xét là kích động mạnh do hành vi trái pháp luật kéo dài, được áp dụng Điều 125.
6. Phân biệt với tội
giết người thông thường (Điều 123 Bộ luật Hình sự năm 2015)
|
Tiêu chí |
Điều 125. Kích động mạnh |
Điều 123. Giết người thông thường |
|
Tâm lý |
Bị kích động mạnh,
không làm chủ bản thân |
Tỉnh táo, có thể có
động cơ rõ ràng |
|
Hành vi chuẩn bị |
Không có chuẩn bị,
xảy ra tức thời |
Có thể chuẩn bị từ
trước |
|
Hành vi nạn nhân |
Phải có hành vi
trái pháp luật nghiêm trọng |
Có thể không |
|
Mức phạt |
6 tháng – 3 năm tù |
Có thể đến tử hình |
7. Tình huống không áp dụng Điều 125
- Người phạm tội bị xúc phạm nhẹ, không đủ nghiêm trọng → không xem là kích động mạnh.
- Người phạm tội về nhà lấy dao rồi quay lại giết người → có thời gian chuẩn bị → không còn là kích động nhất thời.
8. Lưu ý trong thực tiễn xét xử:
Toà án thường xem xét các yếu tố sau:
- Hành vi của nạn nhân có đủ nghiêm trọng không?
- Có nhân chứng, bằng chứng về sự xúc phạm hoặc bạo hành không?
- Khoảng cách thời gian từ khi bị kích động đến khi gây án?
- Người phạm tội có tiền sử tâm lý, sức khoẻ tâm thần đặc biệt không?
0 Nhận xét